‘Energiebank’ als innovatieve versterking energievoorziening Rotterdamse tram

De RET en consortium de Energieverbinders slaan de handen ineen voor een pilot die moet leiden tot realisatie van de eerste werkende Energiebank voor de tram. In december 2024 moet de Energiebank in gebruik worden genomen op de Rotterdamse OV-keerlus Posthumalaan. Door inzet van de Energiebank wordt daar de energievoorziening voor trams versterkt. Daardoor kan de keerlus worden ingezet als transferpunt voor reizigersstromen richting Rotterdam CS en voor voetbalevenementen. Als de Energiebank volgens plan functioneert, ligt een weg open naar oplossingen voor meer knelpunten als gevolg van energiecongestie. Voor de pilot wordt gebruik gemaakt van de innovatiekracht verenigd in de Europe’s Rail Joint Undertaking, onderdeel van het Horizon Europe Programme (2020-2027) van de Europese Unie.

Enige jaren geleden is in Rotterdam ter hoogte van de Posthumalaan een tramkeerlus aangelegd. Deze wordt momenteel uitsluitend ingezet bij calamiteiten. Zodra de energievoorziening op de keerlus is versterkt, kan de keerlus óók worden gebruikt om trams snel heen en weer te laten pendelen tussen de Kuip en metrostation Wilhelminaplein. Om versterking van de energievoorziening voor trams te realiseren, wordt normaal gesproken een extra onderstation gebouwd, maar dat is kostbaar, tijdrovend én neemt veel ruimte in beslag.

Energiebank

De Energiebank is een goed alternatief voor een onderstation. Het concept is ontwikkeld door consortium de Energieverbinders, dat bestaat uit Strukton Rail Nederland, Strukton Power en Hedgehog Applications. Met moderne technologie en energie-opslagfaciliteiten realiseren zij een compact ‘unplugged onderstation’.

De Energiebank heeft namelijk de identieke eigenschappen van een klassiek gelijkrichterstation, maar is niet aangesloten op het STEDIN-elektriciteitsnetwerk. De Energiebank laadt zichzelf op via de bovenleiding van de tram op momenten dat er geen tram rijdt (zowel overdag als ’s nachts) en zorgt er voor dat deze stroom in de interne batterij wordt geladen op momenten dat het elektriciteitstarief laag of zelfs negatief is. Dit hightech systeem fungeert als een volledig operationele aanvulling op een klassiek energievoorzieningsysteem met gelijkrichterstations.

Van papier naar praktijk

Tot nu toe bestaat het concept van de Energiebank voor energievoorziening van trams nog slechts op papier. De pilot Energiebank Posthumalaan is dus een wereldprimeur. Als de Energiebank in de praktijk gerealiseerd wordt, levert dit twee positieve resultaten op:

1. De keerlus Posthumalaan krijgt een volwaardige energievoorziening, zodat deze in gebruik kan worden genomen voor regulier gebruik en evenementen
2. Er komt praktijkinzicht of het concept van de Energiebank ook toepasbaar is als alternatief voor de extra gelijkrichterstations die noodzakelijk zijn voor de geplande verbetering van het Rotterdamse tramnetwerk door hoogfrequent met snellere trams te gaan rijden

Kenmerken Energiebank

De kenmerken van een Energiebank op een rij:

• De Energiebank is een hightech aanvulling op energievoorziening met gelijkrichterstations, en heeft dus geen last van de netcongestieproblematiek
• Hij wordt gevoed via de bovenleiding en heeft geen STEDIN-netaansluiting nodig
• Het gewicht is circa 8.000-9.000 kg dus er is geen fundering nodig
• Hij is klein: 1,8 m diep (abri diepte) x 2,5 m hoog x circa 3 m lang (afhankelijk van het te leveren vermogen) en kan zelfs op een perron geplaatst worden
• Hij laadt stroom als het elektriciteitstarief laag of negatief is
• Hij is verplaatsbaar. Bij noodzaak kan de Energiebank makkelijk elders geplaatst worden, om bijvoorbeeld de energievoorziening van omleidingsroutes van trams tijdelijk te versterken
• Prijstechnisch is de Energiebank voordelig ten opzichte van klassieke gelijkrichterstations. De kosten van de technische installatie zijn lager en er is geen noodzaak om de bovenleiding te verzwaren

Over de Energieverbinders

De Energieverbinders is een consortium van Strukton Rail Nederland (penvoerder), Strukton Power en Hedgehog Applications. Zij hebben de handen ineen geslagen om met moderne technologie en energie-opslagfaciliteiten problemen van de netcongestie op te lossen en zo de energietransitie te versnellen.

Over de RET

De RET N.V. is het openbaarvervoerbedrijf in de regio Rotterdam. De RET verzorgt openbaar vervoer met bus, tram en metro en zet zich in om het reizigers mogelijk te maken hun ov-reis eenvoudig te combineren met andere vervoermiddelen. Als geïntegreerd openbaarvervoerbedrijf is de RET ook verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de voertuigen en infrastructuur.